De laatste jaren zijn werkomgevingen zeer snel geëvolueerd, waardoor werknemers gedwongen worden zich aan te passen aan frequente en soms kortstondige veranderingen. De Covid-19 crisis, gevolgd door de wijdverspreide invoering van telewerken - tegelijk een middel tot vooruitgang, maar ook een bron van moeilijkheden en stress - heeft de manier waarop werk wordt gedaan veranderd. Zelfs vandaag de dag leven veel bedrijven op het ritme van internationale crises, terwijl ze tegelijkertijd moeten voldoen aan de eisen van winstgevendheid. Hoe kunnen we ons tegen deze achtergrond beschermen tegen stress en er een bondgenoot van maken in plaats van een vijand in ons dagelijks werk? Sandrine Bertrand, trainer in communicatie, management en persoonlijke ontwikkeling, geeft de antwoorden.
Oorspronkelijk was stress een natuurlijke reactie van het lichaam op een situatie die door de hersenen als gevaarlijk werd ervaren, waarbij de inzet van levensbelang kon zijn. Het vertegenwoordigt dus positieve energie. Maar in de wereld van vandaag krijgt stress vaak een heel andere dimensie: het wordt steeds meer gezien als negatief, belastend en zelfs verlammend.
De afgelopen jaren zijn voor veel van onze medewerkers bijzonder moeilijk geweest en hebben geleid tot ingrijpende veranderingen, vragen en, in sommige gevallen, volledige loopbaanveranderingen. Sommigen hebben ervoor gekozen om van beroep, omgeving of regio te veranderen. De zoektocht naar zingeving op het werk is voor velen een prioriteit geworden en dat is op zich al een waardevolle stap voorwaarts voor het individu. In een gespannen professionele en sociale context is het echter niet altijd gemakkelijk om een stap terug te zetten, de juiste keuzes te maken of een duidelijk beeld te houden van wat je echt wilt.
Stress op het werk: een kwestie van geestelijke gezondheid
Voor werknemers is het herkennen en begrijpen van hun eigen stress de eerste stap naar het verbeteren van hun welzijn op het werk. Volgens de laatste studies zal in 2025 tussen 25 % en 30 % van de Franse werknemers aangeven een slechte mentale gezondheid te hebben (Qualisocial 2025 barometer, Ifop 2025 survey on mental health at work). Vooral vrouwen lijken hierdoor getroffen: 38 % van hen vertonen tekenen van depressie, tegenover 22 % van de mannen, en 12 % verkeren in ernstige psychische nood, tegenover 6 % van hun mannelijke collega's.
De bronnen van stress op de werkplek identificeren en werknemers helpen om met stress om te gaan, is daarom een strategische en in veel gevallen essentiële stap.
De voordelen? Meer welzijn, meer betrokkenheid, meer creativiteit... en uiteindelijk betere prestaties voor het bedrijf.
Er zijn veel beproefde methoden om stress te verminderen. Vandaag de dag vernieuwen nieuwe hulpmiddelen, of beter gezegd het meer wijdverspreide gebruik van mobiele toepassingen, het aanbod van stressmanagementtechnieken.
Manifestaties van stress
Stress als zodanig is niet noodzakelijk zichtbaar. Wat wel zichtbaar of waarneembaar is, zijn de min of meer directe gevolgen voor de gezondheid en het werk van de werknemer. Bijvoorbeeld: geheugenverlies, hoge bloeddruk, slapeloosheid, prikkelbaarheid, vermoeidheid, etc. Op het werk kan stress leiden tot concentratieproblemen, overmatige afzondering of zelfs een gebrek aan motivatie. burn-out. De uitingen van stress zijn zeer gevarieerd. Dagelijks kan buitensporig gedrag de eerste tekenen van stress zijn.
Bijvoorbeeld:
- Overdaad: alcohol, roken, uitgaan, te laat naar bed gaan, dwangmatig winkelen, enz.
- de neiging tot uitstelgedrag
- het verschijnen van fobieën
- de neiging om negatieve taal te gebruiken
- relatieproblemen en stemmingswisselingen...
Maar waarom veroorzaakt stress ongemak en gezondheidsproblemen? Bij stress reageert het lichaam in termen van "wat kost het me voor wat het me oplevert? En als de inspanning het te veel wordt (angst om het niet te kunnen, het gevoel niet capabel te zijn), gaat het bepaalde dingen opzij zetten, zoals relativeren, helderheid of het vermogen om te relativeren.
Bronnen van stress
Bronnen van stress komen voornamelijk voort uit vier belangrijke soorten situaties: controleverlies, het onverwachte, nieuwigheid en een bedreigd ego.
Gebrek aan zelfvertrouwen
Over het algemeen kan alles waarbij u uit uw comfortzone stapt, stress veroorzaken. Bepaalde persoonlijkheidstypen passen zich gemakkelijker aan nieuwe situaties aan. Op dit gebied is zelfvertrouwen een waardevol bezit.
Veranderingen in de werkomgeving
Telewerken, dat in 2020 gehaast en onder dwang werd ingevoerd, betekende een grote verandering in het persoonlijke en professionele leven en de organisatie van werknemers. Het werd toen een langetermijnoplossing.
Daarna was er een geleidelijke terugkeer naar de werkplek, al dan niet in een hybride modus. Deze terugkeer ging gepaard met nieuwe organisatiemethoden, zoals de flex kantoor.
Veel bedrijven hebben het aantal individuele kantoren teruggebracht en bieden in plaats daarvan gedeelde, onpersoonlijke ruimtes die werknemers zich dagelijks eigen moeten maken. Een duidelijke economische winst voor bedrijven... maar tegen welke prijs voor werknemers?
Deze nieuwe manieren van werken kunnen spanningen veroorzaken: conflicten over de weinige beschikbare ruimte, een gevoel van ontmenselijking, verlies van referentiepunten, enz. Deze nieuwe manier van werken genereert angsten en dus stress: organisatorische moeilijkheden voor sommige mensen wanneer het uurrooster te flexibel wordt, soms onvoorspelbare afwisseling tussen telewerken en face-to-face werk, relationele moeilijkheden in de face-to-face omgeving, enz.
Getuigenis
"Die ochtend kwam ik, zoals wel vaker het geval is, iets te vroeg om me te installeren op mijn gebruikelijke werkplek met open ruimte. Een paar minuten later kwam er een collega naar me toe, zichtbaar geërgerd. Hij vertelde me kortaf dat deze stoel 'gereserveerd' was voor zijn partner en vroeg me te vertrekken. Ik begreep het niet, er wordt officieel geen plek toegewezen, we horen in flexkantoren te zitten. Ik gehoorzaamde, een beetje onthutst. Dus verhuisde ik naar een ander bureau... maar een uur later gebeurde hetzelfde met een andere collega.
Émilie, een executive assistant bij een consultancybedrijf, heeft dit soort situaties al verschillende keren meegemaakt. "Na een tijdje durf ik niet eens meer ergens te gaan zitten zonder bang te zijn dat me gevraagd wordt om opzij te gaan. Ik voel me overal een lastpost. Hoewel deze microagressies triviaal lijken, hebben ze een diepgaande impact: verlies van houvast, gevoelens van uitsluiting, groeiende sociale angst. "Tegenwoordig ben ik bang voor de dagen dat ik op kantoor ben. De nacht ervoor slaap ik slecht en ik sta op scherp. Het is paradoxaal, want ik hou van mijn werk, maar ik heb steeds meer last van face-to-face werk.
Geconfronteerd met deze chronische stress ging Émilie uiteindelijk praten met haar manager. "Ze luisterde naar me, maar wist niet goed hoe ze moest reageren. Er wordt in ons bedrijf veel nadruk gelegd op telewerken, maar we hebben er nooit echt over nagedacht hoe we goed gaan samenleven als we terugkeren naar de site.
Het gebrek aan perspectief
Soms is stress het directe gevolg van een dramatische perceptie van de mogelijke gevolgen van een actie. De persoon in kwestie is niet in staat om de nodige stap terug te nemen of de gebeurtenissen in perspectief te zien. De verwachtingen van zichzelf of anderen kunnen te hoog zijn. Dit soort stress komt voort uit een negatieve perceptie van de relatie tussen de realiteit en iemands vermogen om dingen te doen. Het grootste probleem is vaak dat dit leidt tot negatieve, soms zelfs ongegronde, angstige gedachten.
De werkomgeving
De werkomgeving en het werk zelf kunnen ook stress veroorzaken of verergeren. De meest voorkomende factoren, zoals de reeds genoemde, zijn onder andere :
- mentale druk (of mentale werkbelasting) in verband met de hoeveelheid werk, prestatiemanagement, enz.
- verandering (software, procedures, herstructurering, enz.)
- frustratie op het vlak van verloning, erkenning van het werk, loopbaanontwikkeling, autonomie, ergonomie, arbeidsomstandigheden, enz.
- slechte relaties op het werk, zowel tussen werknemers onderling als met het publiek, en zelfs morele intimidatie
Strategieën om stress beter te beheersen
Over het algemeen is de eerste reactie op stress ontkenning.
De eerste stap in stressmanagement is daarom het bewust worden van jouw stresstoestand. De tweede is om het te accepteren. De derde is het vinden van de wil om dingen te veranderen.
1
Bewustzijn
2
Acceptatie
3
Verander
Van daaruit zijn er verschillende methoden om met stress om te gaan.
Ademen
Omgaan met stress houdt in essentie in dat je je ademhaling onder controle moet houden. Als je te veel stress hebt, gaat je hartslag omhoog. Je moet dus weten hoe je je eigen hartslag kunt verlagen. Dit ontspant lichaam en geest en geeft je het perspectief dat je nodig hebt om de situatie beter te analyseren. Ademhalingstechnieken nemen weinig ruimte en tijd in beslag en kunnen op elk moment van de dag worden beoefend (onder de grond, tijdens een pauze, op het werk, enzovoort). Ze kunnen echter enige begeleiding vooraf vereisen om je te helpen ze onder de knie te krijgen.
Er zijn veel ademhalingsoefeningen, waarvan sommige specifiek zijn en hun waarde hebben bewezen. Zoals de "fysiologische zucht", die je kunt uitproberen tijdens de ORSYS-training. Omgaan met stress. Deze oefening komt uit een innovatief Harvard-onderzoek van gerenommeerde onderzoekers Hubermann en Spiegel, gepubliceerd in het tijdschrift Cell Report in 2023.
Getuigenis
Als manager heeft Olivier er een gewoonte van gemaakt om elke dag een hartcoherentieoefening te doen. Dit is de 3/6/5 oefening: 6 ademhalingen per minuut gedurende 5 minuten achter elkaar, idealiter 3 keer per dag.
"Ik doe het niet altijd drie keer per dag, maar ik probeer het minstens één keer te doen, vooral voor een mogelijk stressvolle gebeurtenis (vergadering, belangrijk interview, enz.). Ik voel echt de voordelen. Het helpt me om mijn emoties beter te beheersen en kalm te blijven op momenten van crisis.
Het is vermeldenswaard dat het gebruik van toepassingen op dit gebied wijdverbreid is. Er zijn apps om hartcoherentie te oefenen en om te leren ademen. Andere toepassingen begeleiden gebruikers naar ontspanning en slaap.
Mediteren
Meditatie stelt je in staat om je bewust te worden van je reacties en emoties wanneer je met een situatie wordt geconfronteerd, en om ze beter te begrijpen en te accepteren. Meditatie is een vorm van hyperconcentratie met tal van voordelen voor de gezondheid en de geest. Je kunt begeleid worden om het te beoefenen en veel toepassingen bieden meditatieoefeningen aan.
Wil je meer weten? Ontdek het trainingsprogramma Mindfulness meditatie, rust vinden.
De beoefening van mindfulness meditatie is een zeer effectief middel om stress te beheersen en het risico op een burn-out te voorkomen. Deze cursus laat je kennismaken met meditatie en helpt je je dagelijkse welzijn op het werk te verbeteren.
Deelnemers aan het woord:
"Er wordt een zeer toegankelijke benadering van meditatie gegeven, die veel vooroordelen wegneemt.
"Zeer goede en lonende training. Je gaat weg met concrete dingen die je op korte en lange termijn kunt toepassen.
Verbreek de verbinding met het werk
Je loskoppelen van je werk kan betekenen dat je weer contact maakt met je hobby's: uitgaan, avondjes uit, interesses, passies, etc. Deze momenten zorgen ervoor dat je je gedachten even kunt verzetten en tijd kunt maken voor iets anders dan je werk.
Voor telewerkers betekent het zich loskoppelen van het werk ook elke avond de werkplek en de arbeidsmiddelen opbergen. Vooral wanneer het telewerken plaatsvindt in een kamer die geen speciaal kantoor is (slaapkamer, woonkamer, keuken). In de avonduren en weekenden moet het werk uit de woonruimte verdwijnen.
Uitspreken
Vormt de werkdruk een probleem? Het kan nuttig zijn om een verzoek om functiedefinitie en doelstellingen te formuleren. Afhankelijk van het antwoord zal het mogelijk zijn om de taken die onder de functie vallen beter te visualiseren. En vooral degenen die daar geen deel van uitmaken met verlaging van de werkdruk in perspectief.
Neem je schuldgevoel weg
Professioneel bewustzijn? Perfectionisme? Je moet kunnen loslaten en je minder schuldig voelen. Met andere woorden, je moet accepteren dat je feilbaar bent en dat dingen niet altijd perfect kunnen zijn.
Lees ook
Emoties erkennen, verwelkomen en constructief uiten
Het begrijpen van onze emoties en weten hoe we ze kunnen reguleren is een echt volksgezondheidsprobleem! Wetenschappelijke studies tonen nu bijvoorbeeld aan dat woede een verzwarende factor is voor cardiovasculair risico (studie gepubliceerd in mei 2024 in het Journal of the American Heart Association). Stress, prikkelbaarheid en boosheid werken vaak samen, dus het is heel belangrijk om je ervan bewust te zijn, zodat je actie kunt ondernemen als je er last van hebt.
Training
Beheers uw emoties om effectiever te zijn
Ontdek en experimenteer met hulpmiddelen en methoden om je emoties in veeleisende professionele situaties beter te begrijpen en onder controle te houden.
Belangrijkste punten
- Je emotionele intelligentie ontwikkelen
- Je emoties kanaliseren
- Geïnformeerde beslissingen kunnen nemen
Voorbeeld van praktische oefeningen: simulatie van beroepssituaties over assertiviteit en het onschadelijk maken van agressieve houdingen
Om optimistisch te zijn
Leer de positieve kant van de dingen te zien. Ontwikkel je gevoel voor humor. Wissel uit met collega's. Dit zijn allemaal dagelijkse hefbomen waarmee je stress kunt verlichten.
Maak jezelf los van angstige of negatieve gedachten
Je hersenen helpen om de werkelijkheid te onderscheiden van "slechte fantasieën" is een levensreddende oefening die je kunt uitvoeren met gestructureerde methoden en op een rustige manier. Dit zijn specifieke praktische oefeningen die ik in trainingen gebruik. Bijvoorbeeld, tegen jezelf zeggen "Ik denk dat..." helpt je om afstand te nemen van de gedachte in kwestie en je te realiseren dat het maar een gedachte is... Geschat wordt dat 92 % van angsten irrationele gedachten zijn.
Geef je geest een boost
De hersenen zijn ontworpen om te bevestigen wat we al geloven. Dus als je denkt dat je een nieuwe situatie niet aankunt, breng je jezelf in een vicieuze cirkel waardoor je steeds geloofwaardiger wordt. Het goede nieuws is dat het tegenovergestelde ook waar is! Als je een verandering ziet als een nieuwe uitdaging (in plaats van een onmogelijk obstakel om te overwinnen) of als een kans om nieuwe dingen te leren, breng je het principe van "positief denken" op gang waarvoor de hersenen net zo ontvankelijk zijn. Het zal je dan ondersteunen in deze gemoedstoestand. Dit zal je zelfvertrouwen en optimisme een boost geven en je in staat stellen om moeilijkheden met meer kracht en voldoening tegemoet te treden.
Bepaalde methoden hebben hun waarde bewezen, zoals autosuggestie en visualisatie. Hypnose en sofrologie - in therapeutische ondersteuning en coaching - zijn ook geduchte bondgenoten.
Voorbeeld van een visualisatiemethode
Stel jezelf voor in een positieve situatie en ervaar die met al je zintuigen.
Sluit je ogen en stel je voor dat je bijvoorbeeld een professionele toespraak houdt, zo gedetailleerd mogelijk. Wat zie je? Wat hoor je? Wat voel je? Je kunt jezelf voorstellen in de zaal voor een publiek, je op je gemak voelen, gemakkelijk spreken, mensen zien glimlachen en applaudisseren...
Lees ook : Doe de test! Weet jij hoe je met stress moet omgaan?
Je kunt niet altijd handelen of invloed uitoefenen op je omgeving om deze beter te maken, maar je kunt wel op elk moment je perceptie ervan veranderen. De middelen zitten in jezelf. Door ze te gebruiken, kun je stress veranderen in een bondgenoot in plaats van een vijand, omdat ze je in staat stellen de energie die ze met zich meedragen te herwinnen en positief te gebruiken, zodat je een obstakel kunt overwinnen of een situatie kunt verbeteren in plaats van er slecht mee om te gaan.
